Bezrobocie a zdrowie psychiczne. Problemy i wyzwania

Człowiek, który traci pracę, pozbawiony zostaje nie tylko podstawowych środków do życia, ale również całego szeregu wartości, takich jak poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji, przynależności, uznania przez rówieśników oraz równowagi w życiu zawodowym lub rodzinnym. Według specjalistów na bezrobocie szczególnie narażeni mają być nie tylko ludzie starsi, którzy często uważani są za mniej wydajnych, ale też emigranci, młodzież lub osoby niepełnosprawne. Z jakimi mierzą się wyzwaniami? Największym zmartwieniem bywają trudności finansowe, obniżenie standardu życia i utrata źródła utrzymania całej rodziny. Problem okazuje się znacznie bardziej poważny.

Praca stanowi przecież podstawę zaspokajania potrzeb, pomaga zachować zdrowe nawyki i stały układ dnia, wymusza aktywność, zapewnia kontakty społeczne, stawia nam też cele i zadania, dzięki którym możemy się rozwijać i gromadzić ciekawe doświadczenia. Jak zadbać o zdrowie psychiczne w sytuacji bezrobocia? Niezależnie od tego, czy właśnie otrzymaliśmy wypowiedzenie, czy sprawdzamy nowe miejsce pracy, musimy trzymać się kilku podstawowych kryteriów. Najważniejsze z tej perspektywy okazuje się zachowanie:

• możliwości kontaktów międzyludzkich i godnej szacunku pozycji społecznej,
• bezpiecznego środowiska, poczucia kontroli nad własnym życiem i dobrej sytuacji finansowej,
• szansy na wykorzystanie swoich umiejętności, zwiększanie kwalifikacji i realizowanie celów zawodowych,
• urozmaicenia.

---

Przeczytaj również: Uzyskiwanie kwalifikacji zawodowych – szkolenia zawodowe

---

Możliwe reakcje na bezrobocie

Wykonywanie pracy ma istotne znaczenie z wielu różnych powodów. Systematyczny rozwój umiejętności, pobudzanie zainteresowania, satysfakcjonujące życie społeczne, a także pewność siebie i świadomość własnych osiągnięć to podstawowe czynniki, które podtrzymują nasze zdrowie psychiczne. Nic dziwnego, że osoby bezrobotne wraz z upływem czasu stają się często apatyczne, przestają wierzyć we własne możliwości i są znacznie mniej odporne na trudne sytuacje życiowe. Specjaliści wyróżniają trzy charakterystyczne stadia reakcji na bezrobocie. Pierwsza jest faza szoku, następna zaś – nadziei na wprowadzenie ważnych, satysfakcjonujących zmian. Ten chwilowy przypływ optymizmu ustępuje niekiedy miejsca poczuciu rezygnacji i fatalistycznym przekonaniom, które utrudniają jakiekolwiek działanie. W zależności od tego, jak długo pozostajemy bez pracy, okazujemy się więc coraz bardziej narażeni na depresję, lęk lub wahania nastroju.

Czego jeszcze możemy się spodziewać? Według badań osoby dłużej pozostające bez pracy mają zwykle niższą samoocenę. Doświadczają też negatywnych napięć i emocji, nie są zadowolone ze swojego życia oraz zaczynają mieć problemy ze skupieniem i utrzymywaniem uwagi. Zazwyczaj symptomy te ustępują wraz z ponownym zatrudnieniem. Szczególnie niebezpieczne są też inne konsekwencje bezrobocia, takie jak depresja, zaburzenia zdrowia psychicznego i choroby psychosomatyczne. Należy jednak pamiętać, że nasza reakcja będzie różnić się między innymi od kontekstu społecznego, wieku, dotychczasowego doświadczenia zawodowego i wsparcia udzielanego przez najbliższych. Nie bez znaczenia mają też umiejętności radzenia sobie ze stresem i ogólna kondycja fizyczna, a także nasze oczekiwania wobec pracy i wartość, jaką przedstawia ona w codziennym życiu.

Bezrobocie. Jak zadbać o swoje zdrowie psychiczne?

• Trzymaj się codziennej rutyny. Nawet jeśli nie musisz już spotykać się ze współpracownikami i każdego dnia dojeżdżać do biura, lepiej nie zmieniaj swojego układu dnia. Nadal musisz przecież dbać o zdrowy, spokojny sen, reprezentacyjny wygląd lub aktywność na świeżym powietrzu. Przestrzeganie kilku prostych zasad pomoże Ci zachować poczucie normalności, motywację i produktywność. Na dłuższą metę będziesz też w stanie przeciwdziałać negatywnemu myśleniu i wyrobić nawyki, które często okazują się niezastąpione po powrocie do pracy.
• Nie szukaj ucieczki od problemów. Ulubione aktywności, takie jak słuchanie muzyki, spotkania ze znajomymi lub czytanie książek, jak nic innego pomagają się odprężyć, naładować baterie i spojrzeć na swoje problemy z innej perspektywy. Spędzanie całego dnia na prostych, przyjemnych działaniach przyniesie jednak więcej szkody niż pożytku. Chcesz zadbać o swoje zdrowe psychiczne w sytuacji bezrobocia? Lepiej unikaj też innych sposobów ucieczki od lęku, stresu i napięcia, które mogą prowadzić do uzależnienia – zarówno od substancji, jak też behawioralnego.
• Szukaj pomocy. Niechciane lub natrętne myśli nie dają Ci spokoju? Czujesz się przytłoczony, odsuwasz się od najbliższych, masz trudności z koncentracją, a może nie jesteś już dłużej w stanie wykonywać zwykłych, codziennych czynności? Nie bój się skorzystać ze wsparcia specjalistów, jeśli tylko zauważysz pierwsze objawy depresji lub zaburzeń lękowych. Pamiętaj, że odpowiednia kondycja psychiczna jest niezbędna nie tylko do pomyślnego i wydajnego szukania pracy, ale też utrzymania się w niej przez dłuższy czas.
• Wyznaczaj cele i staraj się je osiągnąć. Bezpośrednim skutkiem utraty pracy często jest utrata wiary we własne możliwości. Chcesz uniknąć apatii i stagnacji, a może zaczynasz mieć coraz większe problemy z utrzymaniem właściwych priorytetów? Jeśli tak, poświęć chwilę na zapisanie listy długoterminowych celów i rzeczy, które chcesz osiągnąć każdego dnia. Nie tylko będziesz w stanie odzyskać motywację, energię i poczucie własnej wartości, ale przy okazji zadbasz o prawidłową organizację czasu i zwiększysz swoje szanse na sukces w poszukiwaniach nowych możliwości zatrudnienia. Możesz zacząć od przygotowania nowego CV, zweryfikowania swoich umiejętności i doświadczeń, a także poszukania informacji o godnych zaufania pracodawcach w Nowej Soli, do których będziesz chciał złożyć CV. Na tym etapie warto też poszukać kursów i szkoleń, które pomogą Ci podnieść kwalifikacje.

---

Przeczytaj również: Przerwa w życiu zawodowym. Jak wrócić na rynek pracy?

---