Najważniejsze zmiany w Kodeksie pracy

Nowelizacja Kodeksu pracy dostosowuje polskie prawo do unijnych dyrektyw dotyczących przejrzystych warunków pracy, sytuacji rodziców, czy work-life balance. Termin work-life balance określa dążenie do zachowania równowagi pomiędzy pracą, a życiem osobistym. Od 26 kwietnia weszły w życie przepisy obejmujące m.in. dodatkowe dni wolne dla niektórych grup, dodatkowe przerwy od pracy, czy wyższe zasiłki macierzyńskie. Jednak nie tylko sytuacja pracujących rodziców uległa zmianie. Osoby zatrudnione na czas określony są lepiej chronione przed zwolnieniem, a informacje na temat warunków pracy są w zamyśle bardziej przejrzyste.

Zmiany w Kodeksie pracy ważne dla rodziców

Duża część zmian skierowana jest do rodziców. Co dla nich zmieniła nowelizacja?

• Dłuższy urlop rodzicielski – wymiar urlopu dla obojga rodziców został podniesiony łącznie do 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i 43 tygodnie w razie mnogiego porodu. Do tej pory były to 32 i 34 tygodnie.
• Wzrost zasiłku – zasiłek dla rodziców wykorzystujących urlop macierzyński/ rodzicielski wzrasta z 80% do 81,5%. Wzrasta także zasiłek rodzicielski dla mam wykorzystujących najpierw macierzyński płatny w 100%. Rodzicielskie zamiast 60% w takiej sytuacji wyniesie 70%. Mogą na tym skorzystać także matki, które aktualnie przebywają na którymś z powyższych urlopów. Konieczne jest złożenie wniosku o ponowne przeliczenie.
• Rodzice dzieci do 8. roku życia mogą odmówić pracy w nadgodzinach lub wyjazdu w delegację. Mają także prawo do elastycznej organizacji pracy, czyli pracy zdalnej.
• Mniej czasu na skorzystanie z urlopu ojcowskiego – mężczyźni mają prawo do dwóch tygodni urlopu ojcowskiego, który jest płatny w 100 proc. Dotychczas mogli go wykorzystać w ciągu dwóch lat od narodzin dziecka, aktualnie termin ten został skrócony do jednego roku.

Dodatkowe dni wolne

• W związku z tzw. „siłą wyższą” – pracownicy mogą skorzystać ze zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej. Zatrudniony może wykorzystać wolne w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem. W roku do dyspozycji są 2 takie dni lub 16 godzin. W tym czasie pracownikowi przysługuje 50% wynagrodzenia.
• Dodatkowy bezpłatny urlop opiekuńczy – przepisy wprowadzają możliwość skorzystania z 5 dni w roku, jeśli pojawi się potrzeba zapewnienia osobistej opieki osobie bliskiej (syn, córka, matka, ojciec lub współmałżonek) lub mieszkającej we wspólnym gospodarstwie domowym, która wymaga znacznej opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.

---

Przeczytaj także: 4 sposoby na powrót do pracy po urlopie

---

Więcej przerw w pracy

Przy dłuższym wymiarze pracy zatrudnieni mają do dyspozycji więcej przerw. Gdy dobowy wymiar wynosi więcej niż 9 godzin, przysługuje druga 15-minutowa przerwa. Pracownikom z ponad 16-godzinym wymiarem czasu pracy przysługuje trzecia taka sama przerwa.

Zmiany w umowach z korzyścią dla pracowników

Dyrektywa w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej narzuca na pracodawców rozszerzenie zakresu informacji o warunkach zatrudnienia o informacje o szkoleniach czy długości urlopu. Ponadto pracownicy z przynajmniej półrocznym stażem mają prawo wystąpić o zmianę umowy terminowej na umowę na czas nieokreślony. Pracodawca ma obowiązek odpowiedzieć na taki wniosek, a w przypadku nieuwzględnienia wniosku pracownika, zobowiązany jest uzasadnić swoją decyzję.

Nowe rozwiązania w zakresie umów przewidują:

• ponowne zawarcie umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem jest możliwe tylko w przypadku wykonywania innego rodzaju pracy niż poprzednio,
• w przypadku wypowiedzenia przez pracodawcę umowy na czas określony, pracodawca ma obowiązek podania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy,
• w umowie na okres próbny pracodawca i pracownik mogą uzgodnić przedłużenie czasu trwania umowy o czas urlopu i/lub innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy,
• długość umowy na okres próbny jest uzależniona od tego, jaką umowę pracodawca będzie zamierzał zawrzeć z pracownikiem po okresie próbnym, zatem umowa o pracę na okres próbny zawierana jest na okres nieprzekraczający:
  1 miesiąca, dla zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy;
  2 miesięcy, dla zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.
  3 miesięcy w pozostałych przypadkach, np. przy umowie na czas nieokreślony.
• pracownik ma prawo do równoległego zatrudnienia, czyli może jednocześnie pozostawać w stosunku pracy z innym pracodawcą (wyjątkiem są np. umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy).

---

Przeczytaj również: Benefity pracownicze. Skuteczna zachęta czy zbędny wydatek?

---

Nowe obowiązki informacyjne pracodawcy

Aktualnie pracodawca jest zobowiązany przekazywać pracownikom znacznie więcej informacji niż dotychczas. Wprowadzono m.in. obowiązek informowania wszystkich pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy o:

• możliwości zatrudnienia w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy,
• procedurach awansu,
• wolnych stanowiskach pracy.

Rozszerzono również obowiązek informowania o warunkach zatrudnienia, który obejmuje również pracowników państw trzecich. Pracodawca ma obowiązek informowania m.in. o prawie do szkoleń czy długości płatnego urlopu. W ciągu 7 dni od dopuszczenia pracownika do pracy pracodawca ma także obowiązek dostarczyć pracownikowi w formie pisemnej lub elektronicznej informacje dotyczące m.in. dobowego i tygodniowego wymiaru czasu pracy oraz pracy w godzinach nadliczbowych i rekompensaty za nią. Przepisy w zakresie rozszerzonego informowania obejmują tylko nowo zatrudnionych, pracownicy już pozostający w zatrudnieniu mogą natomiast wystąpić z wnioskiem o przedstawienie im tych informacji.

---

Przeczytaj również: Ludzka twarz rekrutacji – kto czeka na twoje CV w firmach Nowej Pracy?

---